Το ακρωτήρι “Κόκκινος” στο Μναστηράκι

Ritsa Angelopoulou   Στα δυτικά ο όρμος του Μοναστηρακίου προστατεύεται από μια στενή βραχώδη λουρίδα, συνέχεια του λόφου Αγγουράκι, που καταλήγει στο ακρωτήρι “Κόκκινος” ή “Κοκκινόβραχος”, που το χωρίζει από τη Χιλιαδού. Το πέτρωμα του Κοκκινόβραχου είναι ασβεστόλιθος μικροκρυσταλλικός, οι οποίοι εναλλάσσονται με αργιλικούς σχιστόλιθους χρώματος υποπράσινους έως ερυθρού και ραδιολουρίτες. Από το κόκκινο χρώμα προήλθε και το όνομα. Στο λόφο Αγγουράκι έχουν επισημανθεί λαξευτός τάφος, κεραμικά και νομίσματα Ο Ηρόδοτος και ο Θουκιδίδης στις ιστορίες τους αναφέρουν στην περιοχή του χωριού δύο αρχαίες πόλεις μετά λιμένος. Τις “Ερυθρές” και τον “Οινεώνα” χωρίς να έχει εξακριβωθεί η ακριβής θέση τους. Για τις Ερυθρές που ήταν και το επίνειο του αρχαίου Ευπαλίου, ερείπια του οποίου υπάρχουν παρά τη μονή Αϊ – Γιάννη Προδρόμου, γίνεται μνεία κατά τον πόλεμο μεταξύ των Αιτωλών και Φιλίππου Ε΄βασιλιά της Μακεδονίας. Στις Ερυθρές ο Φίλιππος απέστειλε μέρος των στρατευμάτων του δια θαλάσσης, το 207 π.Χ. όταν προχώρησε και κατέστρεψε το Θέρμο. Οι Ερυθρές είχαν την ίδια τύχη με την αρχαία παραλιακή πόλη “Ελίκη” απέναντι στην Αιγιάλεια που καταποντίστικε στον Κορινθιακό μετά από μεγάλο σεισμό. Το ακρωτήρι Κόκκινος που το έδαφός του είναι όλο κοκκινόχωμα είναι μάλλον το απομεινάρι των Ερυθρών καθώς και ο ανοιχτα της Χιλιαδούς ομώνυμος ύφαλος (ξέρα). Ο Οινεώνας που αναφέρεται σαν πολίχνη παραθαλάσσια στη βόρεια ακτή του Κορινθιακού στη χώρα των Οζολών Λοκρών στην ανατολική όχθη του ποταμού Δάφνου (Μόρνου), τοποθετείται απο πολλούς στο Καστράκι (Ομερ – Αφέντη). Φαίνεται πως τότε η πεδιάδα του Μόρνου ήταν όλη θάλασσα. Αν λάβουμε υπόψη ότι η περιοχή της Αγίας Φανερωμένης σαν τοπωνύμιο λέγεται Λαζαρέττα (Λαζαρέττα = λοιμοκαθαρτήρια) σημαίνει ότι εκεί περίπου στο μέσον της ακτογραμμής των δύο λιμανιών υπήρχαν λοιμοκαθαρτήρια, απαραίτητα όπως και σήμερα στα λιμάνια. Για αυτό χρειάζεται έρευνα προς την κατεύθυνση αυτή. Ίσως βρεθούν λείψανα των δύο λιμανιών Ερυθρών και Οινεώνα, που εκτός του ιστορικού ενδιαφέροντος για την περιοχή του χωριού θα είναι κίνητρο τουριστικής ανάπτυξης. Στο υπό έκδοση βιβλίο , του Χ. Ασημακόπουλου, αναφέρονται σχετικά αποσπάσματα του Θουκυδιδη, μετάφρασης Ελευθερίου Βενιζέλου, όπως και γεγονότα της εθνικής παλιγγενεσίας του 1821 στην περιοχή του Μοναστηρακίου. Το Μοναστηράκι ώς Νέα Κώμη περιλήφθηκε στο Δήμο Οινεώνος που μετονομάστηκε σε Ευπαλίου το 1907 με το ΒΔ της 3ης Αυγούστου. Όταν με το ΒΔ της 29ης Αυγούστου 1912 καταργήθηκαν οι Δήμοι και δημιουργήθηκαν αυτόνομες κοινότητες, το Μοναστηράκι παρέμεινε σαν οικισμός της κοινότητας Ευπαλίου και με το ΒΔ της 20ης Σεπτεμβρίου 1913 προσαρτήθηκε πάλι σαν οικισμός στην κοινότητα Κλήματος. Το 1914 έγινε αυτοτελής κοινότητα, περιλάμβανε και τους οικισμούς Κάτω Μαραθιάς (Σκάλωμα) και Μαγούλας. Μετά το 1914 που έγινε το Μοναστηράκι αυτοτελής κοινότητα είχε ραγδαία εξέλιξη. Έγινε πόλος έλξης των κατοίκων των διπλανών χωριών. Προς τούτο συνέβαλε η μεγάλη εμπορευματική κίνηση του λιμανιού με το “Πέραμα”, θαλάσσια συγκοινωνία με τον Ψαθόπυργο καθημερινά και το γεγονός ότι βρισκόταν στο κέντρο βάρους των καλλιεργούμενων χωραφιών τους ( πεδιάδα Μόρνου, Μαγούλας, Ζερέλι, Ρέθι, Σκάλωμα). Οι κάτοικοι του χωριού προέρχονται από τα Κλήματα Μπασταίοι, Μεσινό Κλήμα, Κήθε Κλήμα, Κουπλαίοι, Κούκουρα κλπ. Στους Μπασταίους έμειναν λίγοι κάτοικοι και διατηρούνται ακόμα. Στα άλλα χωριά δεν έμεινε κανείς. Ερημώθηκαν πλήρως και τα σπίτια όλα ερειπώθηκαν. Δεν υπάρχουν πλέον, πέρασαν στην Ιστορία.