Αλλάζει άρδην το γεωπολιτικό σκηνικό στην περιοχή μας, όσο πλησιάζει η ώρα της εξόρυξης πετρελαίου- φυσικού αερίου και της ανακήρυξης ΑΟΖ από την Ελλάδα. Η στάση της Τουρκίας, φυσικά, που ωρύεται και απειλεί ζητώντας… μερτικό από τα (δικά μας) πετρέλαιο και από τα κυπριακά, δεν είναι “ξεκάρφωτη”. Διαβάστε πώς και γιατί ο Ομπάμα αρνείται να δεχθεί τον Αντώνη Σαμαρά στο Λευκό Οίκο και τι φταίει που οι Ηνωμένες Πολιτείες έβαλαν την Ελλάδα στη “μαύρη λίστα”, βγάζοντάς την από αυτή των συμμάχων.
Βασικά, η τουρκική ρητορική, εδράζεται στην πλήρη διάλυση των στρατηγικών συμμαχιών που έδιναν στην Ελλάδα και την Κύπρο στρατηγικό πλεονέκτημα. Και, κυρίως στη ραγδαία επιδείνωση των Ελληνοαμερικανικών σχέσεων. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από αυτές:
Τέλη Μαρτίου με αρχές Απριλίου, ο πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, στα πλαίσια διεθνών επαφών που έχει ξεκινήσει (επισημαίνουμε πως αυτές ατόνησαν λόγω των δραματικών εξελίξεων στην Κύπρο) επρόκειτο να συναντηθεί με τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, στην Ουάσιγκτον. Σύμφωνα με ασφαλείς πηγές της iTabloid όμως, εδώ και ένα δίμηνο περίπου, η πρόθεση Σαμαρά να ταξιδέψει στις ΗΠΑ, προσκρούει επάνω στη -συχνά άκομψη- άρνηση του Λευκού Οίκου.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι ο Μπαράκ Ομπάμα, επικαλούμενος φόρτο εργασίας αρνείται να “κλείσει” ραντεβού με τον Αντώνη Σαμαρά (ακόμα και τηλεφωνικό, μαθαίνουμε), έστω και αν αυτό τοποθετηθεί χρονικά μετά από αρκετό καιρό. Και, σαν επισφράγισμα αυτού, έρχεται η επίδειξη των στενών σχέσεων με την τουρκική κυβέρνηση. Πρώτα, το αμερικανικό τελεσίγραφο στην ελληνική κυβέρνηση να μην ανακηρύξει ΑΟΖ για να μην πάμε σε πόλεμο με την Τουρκία (εμμέσως οι ΗΠΑ άφησαν να εννοηθεί πως δεν θα μας παρείχαν καμία υποστήριξη σε τέτοιο απευκταίο ενδεχόμενο) και μετά, το Ισραήλ.
Στην επίσκεψή του στο Ισραήλ, ο Ομπάμα έκανε κάτι αδιανόητο. Την ώρα που βρισκόταν με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, σε ένα ειδικά διαμορφωμένο κοντέϊνερ στο αεροδρόμιο “Μπεν Γκούριον” του Τελ Αβίβ κάλεσε τον Ερντογάν από το κινητό του τηλέφωνο. Έβαλε ανοιχτή ακρόαση και άφησε τον Ισραηλινό και τον Τούρκο να συνομιλήσουν. Ο Ερντογάν, είχε ενημερωθεί την ίδια ημέρα ότι ο Ομπάμα θα του τηλεφωνούσε για να βελτιώσει τις σχέσεις Τουρκίας- Ισραήλ. Και έτσι έγινε: Στο μισάωρο τηλεφώνημα, ο Νετανιάχου ζήτησε συγνώμη (!) από τον Ερντογάν, βάζοντας τις σχέσεις των δύο χωρών σε νέο δρόμο. Φυσικά, είχαν προηγηθεί τρομερές πιέσεις του Ομπάμα προς τον Νετανιάχου. Επισημαίνουμε πως οι Ισραηλινοί πολιτικοί δεν “γονατίζουν” τόσο εύκολα όσο άλλοι (βάλτε με το νου σας) και δεν ζητάνε εύκολα “συγνώμες” ούτε λένε “ευχαριστώ”.
Σχεδόν πανικόβλητος, ο Αντώνης Σαμαράς, την επόμενη κάλεσε τον Νετανιάχου. Και επειδή ο βαθύς ύπνος της ελληνικής διπλωματίας είχε δώσει την εντύπωση πως η συμμαχία Ισραήλ- Κύπρου – Ελλάδας είχε μπει στον “πάγο”, προσπάθησε να του επισημάνει ότι η τριμερής συμφωνία είναι… μόνιμη. Όχι αποτυχημένα, μπορούμε να πούμε, αν δεν υπολογίσουμε τον αμερικανοτουρκικό παράγοντα.
Αλλά ας το δούμε αλλιώς: Γιατί οι ΗΠΑ έχουν βάλει στη “μαύρη λίστα” την Ελλάδα και γιατί υποστηρίζουν ανοιχτά και με σθένος την Τουρκία; Είναι ένας συνδυασμός παραγόντων που δίνει την απάντηση. Ας τον δούμε.
Εν αρχή ην οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Οι οποίες βρίσκονταν σε ικανοποιητικό επίπεδο, με τον Ομπάμα και το επιτελείο του να δηλώνουν έτοιμοι να παράσχουν πολιτική στήριξη στην Αθήνα. Τι έγινε και άλλαξε άρδην το σκηνικό; Όσο και αν φαίνεται αστείο, η αιτία ήταν κάποια… άρματα μάχης! Και, όσο και αν είναι επίπονο για εμάς, οι Αμερικανοί έχουν δίκιο.
Τον Μάρτιο του 2012, ο Δημήτρης Αβραμόπουλος, σε επίσημο ταξίδι του στην Ουάσιγκτον, συναντήθηκε με τον υπουργό Άμυνας των ΗΠΑ. Εκεί, του έκανε “άνοιγμα” φιλίας, του μίλησε για εδραίωση συμμαχίας και του εξήγησε πως, παρά την κρίση, η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει ισχυρός στρατιωτικός πόλος, εγγυητής της σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή. Ο Λίο Πανέτα, συμφώνησε. Και συμφώνησε εμπράκτως. Του είπε εκείνο το ιστορικό “ζητήστε μας ό,τι χρειάζεστε και εμείς θα σας το δώσουμε”.
Ο Αβραμόπουλος δεν ζήτησε τίποτα, περιμένοντας την προσφορά. Και ο Πανέτα πρότεινε να “αρχίσουμε” από τα προς απόσυρση και ανανέωση στρατιωτικά μέσα των ΗΠΑ. Συνοπτικά, οι ΗΠΑ διέθεσαν ως δώρο (με μηδενικό αντίτιμο δηλαδή) στην Ελλάδα: 500 άρματα μάχης Abrams, 700 τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού τύπου Μ113, άγνωστο αριθμό θωρακισμένων Hummer, άγνωστο αριθμό επιθετικών ελικοπτέρων Apache και μια option για δωρεά αγνώστου αριθμού πολεμικών αεροσκαφών F-15.
Ο Δ. Αβραμόπουλος έφυγε περιχαρής από τις ΗΠΑ, όχι τόσο λόγω της δωρεάς όπλων, αλλά λόγω της επίσημης αποστροφής του αμερικανικού Υπουργείου Άμυνας ότι θα διαθέσουν Ο,ΤΙ ζητήσει η Ελλάδα σε στρατιωτικό μέσο. Ούτως ή άλλως, η ενσωμάτωση και ΜΟΝΟ των Abrams στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, “παρέα” με τα Leopard HELL-2, έκαναν την ιδέα και μόνο μιας προσβολής της χώρας με στρατιωτικά μέσα, τουλάχιστον… αστεία. Η δύναμη πυρός της Ελλάδας γινόταν τρομακτική και οι στρατιωτικές ισσοροπίες άλλαζαν, με την Ελλάδα να (ξανα)γίνεται υπολογίσημη δύναμη.
Λίγους μήνες μετά, λοιπόν, τις ΗΠΑ επισκέφθηκε κλιμάκιο στρατιωτικών του Υπουργείου Άμυνας για να ελέγξει τα Abrams. Οι στρατιωτικοί διαπίστωσαν πως τα άρματα χρειάζονταν σε πολλές περιπτώσεις συντήρηση, ή και αναβάθμιση. Και κάπου εδώ, αρχίζει ο ελληνικός τραγέλαφος: Η ελληνική Πολιτεία ενημερώνει επίσημα την Τρόικα για την αποδοχή της δωρεάς από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Τρόικα οργισμένη, απαγορεύει την αποδοχή της δωρεάς, ζητώντας συρρίκνωση του Στρατού και όχι γιγάντωσή του. Η ελληνική πλευρά επιμένει και η Τρόικα διαμηνύει πως δεν θα επιτρέψει να διατεθεί ούτε ένα ευρώ από τον προύπολογισμό για τα άρματα. Έτσι, προκύπτει ζήτημα μεταφοράς. Η Γερμανία οργίζεται, καθώς η Μέρκελ τονίζει πως αν είναι διατεθούν χρήματα από την Ελλάδα για εξοπλιστικά, αυτά θα έπρεπε να κατευθυνθούν στην συμπαραγωγή των Eurofighter της οποίας προϊσταται η Γερμανία. Και, κάπως έτσι, η Ελλάδα καταλήγει να μην έχει πόρους να μεταφέρει τα άρματα από τις ΗΠΑ.
Το νέο μαθαίνεται στην ομογένεια. Οι ομογενείς των ΗΠΑ θορυβούνται και κινούν γη και ουρανό. Πολύ γρήγορα, βρίσκονται λύσεις. Αρχικά, η Αρχιεπισκοπή Αμερικής προθυμοποιείται να κάνει έρανο στους ομογενείς και να μαζέψει το απαιτούμενο ποσό, βάζοντας η ίδια το ποσό που θα “λείπει”. Αποδεικνύεται πως δεν χρειάζεται, καθώς Έλληνες πλοιοκτήτες προθυμοποιούνται να διαθέσουν δωρεάν τα καράβια τους για τη μεταφορά.
Και πάλι όμως, η μεταφορά μπλοκάρει. Αυτή τη φορά, αφορμή είναι διαμαρτυρίες στο Πεντάγωνο (;) ότι οι Αμερικανοί μας δίνουν “σαπάκια” για να βγάλουν χρήματα από τα ανταλλακτικά. Η απάντηση είναι ότι η Ελλάδα μπορεί να πουλήσει σε τρίτες χώρες παλιά, άχρηστα πια για αυτή άρματα και να εξοικονομήσει το κόστος των απαιτούμενων ανταλλακτικών. Η αξία των Abrams, λένε οι Αμερικανοί, δεν αμφισβητείται και αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι τα χρησιμοποιούσαμε και τα χρησιμοποιούμε σε πολέμους. Όχι όμως. Η (ελληνική) βλακεία είναι ανίκητη. Πολλοί είναι αυτοί που επιμένουν ότι “δεν πρέπει να πέσουμε στην παγίδα των Αμερικανών και να τα φορτωθούμε. Τα Leopard που ήδη έχουμε είναι καλύτερα. Αν χρειαστούμε άλλα, θα αγοράσουμε από τη Ρωσία και τη Γερμανία”. Κάπως έτσι, η ιστορία της δωρεάς ξεφουσκώνει.
Οι Αμερικανοί κρατούν τα Abrams ακινητοποιημένα στους όρχους και περιμένουν. Μέχρι που μαθαίνουν ότι η Ελλάδα αρνείται τη δωρεά. Προφανώς και αδιαφορώντας για τις πιέσεις των Γερμανών που κρύβονται πίσω από την άρνηση, εκφράζουν αρχικά την έκπληξή τους. “Κάνουμε δώρο στην Ελλάδα άρματα μάχης και τα αρνείται; Είναι ανεξήγητο”. Στη συνέχεια, οι Αμερικανοί προσπαθούν να εξηγήσουν το γιατί η Ελλάδα αρνείται τη δωρεά. Η σιγή από την Ελλάδα, η μη παροχή εξήγησης, πλην των αστειοτήτων ότι “θα χρειαστούν χρήματα για τη συντήρησή τους”, εκλαμβάνεται ως “εχθρική κίνηση” από τη χώρα μας.
Ο Πανέτα είναι οργισμένος. Ο ίδιος πρότεινε η Ελλάδα να ζητήσει “ό,τι χρειάζεται” και η Ελλάδα απάντησε “δεν θέλουμε τίποτα από εσάς”. Τα νέα μεταφέρονται στον Ομπάμα. Στον Λευκό Οίκο επικρατεί προβληματισμός. Κάπως έτσι, οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις παγώνουν, την ίδια ώρα που ο Ερντογάν κάνει “φλέρτ” στον Ομπάμα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν φτάνουν και τα νέα περί προσπάθειας επαναπροσέγγισης της Ελλάδας με τη Ρωσία, δημιουργείται η εντύπωση πως η χώρα εντάσσεται στον ρωσικό πόλο. Πως απομακρύνεται από τα αμερικανικά συμφέροντα.
Αργότερα, έρχεται η αίτηση να επισκεφθεί ο Έλληνας πρωθυπουργός την Ουάσιγκτον. Δεν απαντάται. Και άλλη. Μπαίνει στην αναμονή. Και άλλη, το ίδιο. Μέχρι να δοθεί το μήνυμα μέσω διπλωματικών διαύλων ότι “είναι ανεπιθύμητος”. Οι σχέσεις επιδεινώνονται και με την είδηση ότι η Ρωσία πιθανότατα θα πάρει, μέσω των ιδιωτικοποιήσεων τη ΔΕΠΑ/ΔΕΣΦΑ, “κλειδώνοντας” το ενεργειακό μονοπώλιό της στην Ευρώπη. Οι Αμερικανοί δεν θέλουν άλλο: Στέλνουν -για πρώτη φορά στην ελληνική ιστορία- τελεσίγραφο να μην επιτραπεί κάτι τέτοιο, ειδάλλως οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις θα κατρακυλήσουν σε πολύ πιο χαμηλό επίπεδο. Και, παράλληλα, ρίχνουν το μήνυμα για την ΑΟΖ, παίρνοντας ανοιχτά τη θέση της Τουρκίας που ζητά μοιρασιά των κοιτασμάτων στο Αιγαίο. Η καταστροφή σε διπλωματικό επίπεδο έχει έρθει. Η Ελλάδα έχει μείνει εντελώς μόνη της στη σκακιέρα. Η Γερμανία επιτίθεται οικονομικά και της συμπεριφέρεται σαν αποικία της, η Γαλλία ακολουθεί τα χνάρια της Γερμανίας, η Ρωσία κοιτά αποκλειστικά και μόνο τα συμφέροντά της, μη παράσχοντας ουσιαστική στήριξη, η Αμερική συμμαχεί ανοιχτά με την Τουρκία.
Την ίδια ώρα, η Τουρκία προθυμοποιείται να διασφαλίσει τα αμερικανικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχη της Μέσης Ανατολής και να παίξει το ρόλο του μεσολαβητή σε μια πιθανή διένεξη με το Ιράν. Παίζει ανοιχτά ρόλο στην πρόκληση και συνέχιση εμφυλίου στη Συρία, στέλνοντας όπλα και “αντάρτες” με μοναδικό σκοπό να ανατραπεί η -φιλορωσική- κυβέρνηση Άσαντ. Συμμαχεί με το Πακιστάν, δημιουργώντας μια γιγαντιαία δύναμη αποτροπής ενάντια στο Ιράν.
Το ζητούμενο τώρα για την ελληνική διπλωματική μηχανή, είναι να πετύχει την ανατροπή. Όμως η χωλωμένη κυβέρνηση Ομπάμα, έχει χαράξει άλλο δρόμο. Θα καταφέρει ο Αντώνης Σαμαράς να “ξανακερδίσει” τον Ομπάμα; Για να το καταφέρει αυτό, θα πρέπει πρώτα να καταφέρει να μπει στον Λευκό Οίκο. Έστω και τηλεφωνικά…
Και κάτι τελευταίο: Η επιδείνωση των Ελληνοαμερικανικών σχέσεων με τον Ομπάμα πρόεδρο των ΗΠΑ, είναι… κατόρθωμα. Ο Ομπάμα θέλει να θεωρεί τον εαυτό του φιλέλληνα. Διαβάζει αρχαία ελληνικά, γνωρίζει ελληνικές λέξεις, ξέρει την ελληνική ιστορία, θαυμάζει τον ελληνικό πολιτισμό, θεωρεί πως είναι θεμέλιο των ΗΠΑ, σέβεται τους Έλληνες πολίτες, έχει Έλληνες συνεργάτες. Η διπλωματία, θα πείτε, δεν γίνεται με βάση φιλίες και συμπάθειες. Είναι διαφορετικό, θα απαντήσουμε, να κάνεις διπλωματία με τον μέγα μισέλληνα Κίσσινγκερ και διαφορετικό με τον φιλέλληνα Ομπάμα…