Σενάριο τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο

Διεκδικήσεις πάνω στα νερά του ανατολικού Αιγαίου φαίνεται ότι είναι διατεθειμένη να προβάλει η Τουρκία, με αφορμή την επιχείρηση του NATO για την αντιμετώπιση των κυκλωμάτων που διακινούν πρόσφυγες και μετανάστες προς τα ελληνικά νησιά, όπως προκύπτει από δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων στην εφημερίδα Hurriyet.

Οι πηγές της Hurriyet ανέφεραν ότι, πέραν της «τεχνικής συμφωνίας» για τη δράση του Συμμαχικού στόλου που ήδη έχει επιτευχθεί, απομένει ακόμα ο «σχεδιασμός» των χαρτών, δήλωση που γεννά ερωτήματα για τυχόν οπορτουνιστικές φιλοδοξίες της Άγκυρας στα ελληνκά χωρικά ύδατα, με δεδομένη την τοποθέτηση του γ.γ. του NATO Γενς Στόλτενμπεργκ ότι τα ελληνικά και τα τουρκικά σκάφη θα πλέουν μόνο στα ύδατα της χώρας τους.

Σύμφωνα μάλιστα με το δημοσίευμα, τούρκοι αξιωματούχοι εξέφρασαν την ικανοποίησή τους με το πλαίσιο των έως τώρα αποφάσεων του NATO, υποστηρίζοντας ότι επαναβεβαιώνει τη θέση της Άγκυρας πως «το Αιγαίο είναι η κοινή θάλασσα μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας».

Οι προκλητικές δηλώσεις
των τούρκων αξιωματούχων στη Hurriyet ήλθαν λίγες ώρες πριν την έναρξη του 60ού γύρου διερευνητικών επαφών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, οι οποίες άρχισαν σήμερα Τρίτη στην Αθήνα, και παραδοσιακά εστιάζουν στις διαφορές μεταξύ των δύο χωρών.


Το περιεχόμενο των διερευνητικών επαφών είναι απόρρητο, ωστόσο, ερωτηθείς ποια είναι η στάση της ελληνικής πλευράς απέναντι σε τυχόν τουρκικές αξιώσεις, αξιωματούχος του υπουργείου Εξωτερικών επισήμανε λακωνικά: «Έχουν γνώση οι φύλακες».

Το διπλωματικό υπόβαθρο

Στην ουσία, οι δηλώσεις των τούρκων αξιωματούχων αγγίζουν μία σειρά από αιχμηρές διαφορές που ταλανίζουν επί δεκαετίες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το κύριο ζήτημα είναι ότι Αθήνα και Άγκυρα διαφωνούν όσον αφορά τον προσδιορισμό της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης και των θαλάσσιων συνόρων, διαφορές τις οποίες έχει εκμεταλλευτεί η Τουρκία ώστε να αναπτύξει τη θεωρία των «γκρίζων ζωνών».

Συγκεκριμένα, από το 1995 η τουρκική κυβέρνηση είναι εξουσιοδοτημένη εν λευκώ από την τουρκική Βουλή να εκλάβει ως αιτία πολέμου (casus belli) οποιαδήποτε ενέργεια της Αθήνας για επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια από τις ελληνικές ακτές, αντί για 6 ν.μ που ισχύουν σήμερα, παρά το γεγονός ότι πρόκειται για κυρίαρχο δικαίωμα της χώρας μας που κατοχυρώνεται στη Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η διένεξη για την αιγιαλίτιδα ζώνη λειτουργεί ως αφορμή για τις τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου στο Αιγαίο, όπου από το 1931 η Ελλάδα έχει επιλέξει να ασκεί κυριαρχία στους αιθέρες σε απόσταση έως και 10 ναυτικών μιλίων από τα παράλιά της. Η Τουρκία αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία πέρα από το όριο των 6 ν.μ. καθώς ισχυρίζεται ότι πρέπει να υπάρχει ταύτιση των εναέριων και των θαλάσσιων ορίων.

Η εικόνα συμπληρώνεται από την άρνηση της Τουρκίας να αποδεχτεί την εγκυρότητα διεθνών συμβάσεων για την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων στο Αιγαίο, συμβάσεις που χρονολογούνται από το 1932 και το 1947.