Προστασία κεφαλαίων με... ρήτρα δολαρίου

Των Νίκου Χρυσικόπουλου, Ηλία Μπέλλου  Το «ισχυρό ευρώ» αποτελεί παρελθόν, η εποχή των δολαριακών τοποθετήσεων είναι ήδη εδώ. Η άνοδος του αμερικανικού νομίσματος και η ανασφάλεια για τη συνοχή της Ευρωζώνης και τη θέση της Ελλάδας σε αυτήν, σε συνδυασμό με την ποσοτική χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οδηγούν ήδη σημαντικό ύψος κεφαλαίων προς τα αμερικανικά assets. Η τάση είναι έκδηλη και στην ελληνική επικράτεια και αποδίδεται τόσο στην αναζήτηση αποδόσεων σε ένα περιβάλλον χαμηλών επιτοκίων όσο και στην προσπάθεια διασφάλισης των κεφαλαίων από πολιτικές και νομισματικές εξελίξεις. Μετοχές, αμοιβαία κεφάλαια που τοποθετούνται σε τίτλους σταθερού εισοδήματος του αμερικανικού Δημοσίου, ETFs (διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια), προθεσμιακές καταθέσεις, θέσεις σε δολάριο και όχι μόνο είναι ορισμένες από τις επιλογές με ρήτρα δολαρίου που τμήματα private banking και χρηματιστηριακά στελέχη προτείνουν σε όσους επιθυμούν αυτή την περίοδο να τοποθετηθούν στις ΗΠΑ χωρίς να... φύγουν από την Ελλάδα. Ωστόσο, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή όχι μόνο για την κατανομή του χαρτοφυλακίου ενός επενδυτή, όσο για την ταυτότητα του αντισυμβαλλομένου και του θεματοφύλακα. Ζητούμενο η αξιοπιστία Έμπειροι private bankers σημειώνουν στο «Κ» πως η πραγματική προστασία του κεφαλαίου σχετίζεται με την αξιοπιστία και τη νομική υπόσταση του αντισυμβαλλομένου, της τράπεζας-θεματοφύλακα, δηλαδή, η οποία θα πραγματοποιήσει τη συναλλαγή και θα διακρατεί τα όποια περιουσιακά στοιχειά. Με λίγα λόγια, μπορεί κάποιος επενδυτής να ζητήσει από μια χρηματιστηριακή να τοποθετήσει το κεφάλαιό του σε αμερικανικά περιουσιακά στοιχεία, όμως εξαιρετικά σημαντικό είναι πού εδρεύει και υπό ποιο δίκαιο διέπεται ο θεματοφύλακας-εγγυητής αυτών των στοιχείων. Η αγορά αξιογράφων από ξένο εκδότη και με ξένο θεματοφύλακα μπορεί να γίνει από πολλές ελληνικές τράπεζες, χρηματιστηριακές ή asset managers. Όμως, ο επενδυτής εξασφαλίζεται ως προς την ανέπαφη διατήρησή τους έναντι ενός εκτάκτου εγχώριου γεγονότος (bail in, haircut αλλαγή νομίσματος) μόνο εάν ο θεματοφύλακας δεν υπάγεται στο εγχώριο νομικό πλαίσιο, εξηγούν οι ίδιες πηγές. Παραμένει, όμως, η υποχρέωσή του να δηλώνει ως περιουσιακό στοιχείο αυτές τις δολαριακές θέσεις και να υπάγεται, έτσι, στο εκάστοτε εθνικό φορολογικό πλαίσιο, όπως αυτό διαμορφώνεται, όμως, και από τις διμερείς διακρατικές συμφωνίες αποφυγής διπλής φορολόγησης. «Η διαδικασία δεν είναι τόσο εύληπτη και χρειάζεται ενδελεχή φορολογικό έλεγχο, είτε πρόκειται για 10.000 ευρώ είτε για 10 εκατομμύρια ευρώ», σημειώνουν συμβουλευτικοί οίκοι. Επαναπατρισμός Το «κλειδί» του ζητήματος αφορά τον «επαναπατρισμό» αυτών των κεφαλαίων. Για παράδειγμα, αν κάποιος επενδύσει σε μετοχές ξένων εταιρειών, εισηγμένες σε αλλοδαπά χρηματιστήρια, που είναι αποτιμημένες σε δολάρια, δεν θα επηρεαστούν από μια αλλαγή του νομίσματος στην Ελλάδα και θα παραμένουν αποτιμημένες σε συνάλλαγμα για όσο καιρό δεν ρευστοποιούνται. Όμως, εάν και όταν πουληθούν, το αντίτιμο θα καταβληθεί στο νέο εθνικό νόμισμα, εκτός αν ο κωδικός βρίσκεται στο εξωτερικό. Επίσης, στην περίπτωση που επιθυμεί κάποιος να επαναπατρίσει κεφάλαια, τα οποία, όμως, δεν είναι δεδηλωμένα, υπάγεται, βέβαια, σε πόθεν έσχες και στον ανάλογο φορολογικό συντελεστή. Ιδιαίτερη προσοχή εφιστούν οι private bankers και στην ύπαρξη ρίσκου στα αξιόγραφα, είτε αυτά είναι ομόλογα είτε είναι μετοχές, αλλά και στην ύπαρξη αναιμικών (ενίοτε και αρνητικών) αυτή την περίοδο αποδόσεων στα πλέον αξιόπιστα από τα κρατικά ομόλογα. Αντίθετα, με το δολάριο να ενισχύεται, αμερικανικές μετοχές που προσφέρουν υψηλή μερισματική απόδοση προτιμούνται από ευρωπαϊκά κεφάλαια, λόγω της υποχώρησης του ευρώ. Τι προτείνουν διαχειριστές - στελέχη private banking Στην παρούσα φάση, η επιλογή που φαίνεται να συγκεντρώνει τις μεγαλύτερες εισροές κεφαλαίων από την Ελλάδα είναι τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων από ξένους οίκους με διαχείριση και θεματοφυλακή στο εξωτερικό και έδρα, κατά προτίμηση, το φορολογικά φιλικό για τέτοια περιουσιακά στοιχεία Λουξεμβούργο. «Ένα σχετικά ασφαλές σχήμα για τη διασφάλιση έναντι συναλλαγματικού κινδύνου είναι η διάρθρωση της κατάθεσης ή του χαρτοφυλακίου κατά 50% σε δολάριο και κατά 50% σε ευρώ», προσθέτουν. Όπως έχει αναφέρει το «Κ», θεωρητικά, η αγορά και πώληση μετοχών μέσω ξένων χρηματιστηριακών είναι μια ασφαλής λύση, καθώς τα χρήματα μεταφέρονται σε λογαριασμό εκτός Ελλάδος, ενώ η θεματοφυλακή γίνεται στο εξωτερικό και δεν επηρεάζεται από τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Αρκετοί επενδυτές έχουν επιλέξει να ανοίξουν κωδικό σε μια από τις πλατφόρμες συναλλαγών που εδρεύουν στο εξωτερικό, αλλά παρέχουν υπηρεσίες και στην Ελλάδα, κάτι που πρακτικά είναι σαν να ανοίγει κανείς κωδικό σε ξένη χρηματιστηριακή εταιρεία. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στις καταθέσεις, προθεσμιακές και μη. Αλλαγή του νομίσματος στην Ελλάδα θα σήμαινε αυτόματη μετατροπή και των προθεσμιακών καταθέσεων σε ελληνικές τράπεζες, αλλά και σε υποκαταστήματα ξένων τραπεζών που λειτουργούν υπό το ελληνικό δίκαιο από ευρώ στο νέο νόμισμα. Αντιθέτως, προθεσμιακές καταθέσεις σε αλλοδαπού δικαίου καταστήματα τραπεζών και σε τράπεζες στο εξωτερικό δεν μπορούν να επηρεαστούν, παρά την περί του αντιθέτου φιλολογία που αναπτύσσεται οψίμως. Πάντως, οι καταθέσεις σε ευρώ στο εξωτερικό προσφέρουν αποδόσεις της τάξης μόλις του 0,15%, ενώ σε δολάρια είναι πρακτικά μηδενικές. Κυρίαρχη θέση μεταξύ των πιθανών επιλογών αποτελούν οι αμερικανικές μετοχές, παρά τις αυξανόμενες ανησυχίες ορισμένων ειδικών ότι η Wall βρίσκεται ήδη στον έκτο χρόνο συνεχούς ανόδου των αποτιμήσεων. Αν και η πλειονότητα των οίκων εικτιμά πως το ράλι θα συνεχιστεί, η τοποθέτηση σε μετοχικές αξίες κρύβει πάντοτε αυξημένο ρίσκο. Για όσους, πάντως, δηλώνουν θιασώτες των αμερικανικών τίτλων, τεχνολογία, ενέργεια, retail, πετρελαιοειδή, κατασκευές και βιομηχανία συγκεντρώνουν τις μεγαλύτερες συστάσεις αγοράς για το 2015, με βάση δημοσκόπηση που πραγματοποίησε το Bloomberg.