Κρατούν κονδύλια 15 δισ. στο συρτάρι

«Πληγή» για την οικονομία αποτελεί η εικόνα που παρουσιάζουν οι ρυθμοί αξιοποίησης του ΕΣΠΑ. Από τα 24,3 δισ. μόλις τα 9,2 δισ. διοχετεύτηκαν στην αγορά την τελευταία πενταετία. Το πρόβλημα γίνεται οξύ λόγω της παρατεινόμενης κρίσης και των συνεπειών της στα εισοδήματα και στην επιχειρηματική δραστηριότητα

Από το σύνολο των 24,3 δισ. ευρώ για την περίοδο 2007-2013, μόλις τα 9,2 δισ. ευρώ, ήτοι το 37,95%, έχουν πέσει στην αγορά για την πληρωμή των δικαιούχων

Εξι εμπόδια κρατούν εγκλωβισμένα κονδύλια του ΕΣΠΑ ύψους 15 δισ. ευρώ. Χρήματα τα οποία θα μπορούσαν να δώσουν την πολύτιμη ρευστότητα στην αγορά και δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Την ώρα που η οικονομική ύφεση συνεχίζεται στη χώρα μας για πέμπτη συνεχόμενη χρονιά, με αποτέλεσμα την έκρηξη της ανεργίας, το κλείσιμο επιχειρήσεων, τη μείωση των εισοδημάτων και τη δραματική συρρίκνωση του βιοτικού επιπέδου, το ΕΣΠΑ καρκινοβατεί...
Είναι χαρακτηριστικό, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, πως από το σύνολο των 24,3 δισ. ευρώ για την περίοδο 2007-2013, μόλις τα 9,2 δισ. ευρώ, ήτοι το 37,95%, έχουν πέσει στην αγορά για την πληρωμή των δικαιούχων. Σύμφωνα με έρευνα του «Εθνους», έξι είναι οι λόγοι για τους οποίους το ΕΣΠΑ μένει στη... ναφθαλίνη:
Η αδυναμία των τραπεζών, λόγω της μη ολοκλήρωσης της διαδικασίας της ανακεφαλαιοποίησης, να χρηματοδοτήσουν μικρούς και μεγάλους επιχειρηματίες για να ξεκινήσουν τις δράσεις ή τα έργα τους με τις κοινοτικές ενισχύσεις.

Ο μεγάλος αριθμός φορέων διαχείρισης του ΕΣΠΑ. Στο Γ' ΚΠΣ ήταν 33 και από το 2007 μέχρι σήμερα έχουν ανέλθει στις 106 μαζί με τις τράπεζες.
Η γραφειοκρατία στην έκδοση περιβαλλοντικών όρων απειλεί να τινάξει στον αέρα... χιλιάδες έργα. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά μέσον όρο απαιτούνται τρία χρόνια για τις περιβαλλοντικές αδειοδοτήσεις.
Οι χρονοβόρες αδειοδοτήσεις για την έγκριση κτιριολογικών μελετών έργων εκπαίδευσης. Για ένα δωδεκαθέσιο σχολείο χρειάστηκαν εννιά μήνες, ενώ θα μπορούσε να ανάψει το «πράσινο φως» μόλις σε έναν μήνα.
Οι πολύμηνες διαδικασίες για την αδειοδότηση έργων από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Χρειαζόταν μέχρι και 110 μέρες.

Ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης

 

Οι δικαστικές εμπλοκές με τις απαλλοτριώσεις. Απαιτούνται 33 μήνες και όταν υπάρχουν προσφυγές στη Δικαιοσύνη οι μήνες αυξάνονται δραματικά.
Το αποτέλεσμα είναι η χώρα μας να κινδυνεύει να χάσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ. Αξίζει μάλιστα να σημειωθεί ότι πριν από μήνες η ελληνική κυβέρνηση, σε συνεργασία με την Κομισιόν και την Task Force, είχε καταρτίσει λίστα με 181 έργα προτεραιότητας, για τα οποία παρακολουθείται η πορεία τους. Από αυτά τα 58 χρειάζονται επιτάχυνση, πέντε είναι σε κίνδυνο (μεταξύ αυτών και το Κτηματολόγιο), μόλις πέντε ολοκληρώθηκαν, ένα έργο ακυρώθηκε και 114 προχωρούν κανονικά.

Η απορροφητικότητα του ΕΣΠΑ, δηλαδή τα κονδύλια που δεσμεύτηκαν για έργα που έχει γίνει η σύμβασή τους, ανέρχεται σε ποσοστό 69,97%. Βέβαια, όπως προαναφέρθηκε, το ποσοστό πληρωμών είναι 37,95%.
Σε πολύ χαμηλά ποσοστά είναι τα Επιχειρησιακά Προγράμματα «Περιβάλλον - Αειφόρος Ανάπτυξη», με την απορροφητικότητα στο 45,16% και τις πληρωμές στο 28,02%, η «Διοικητική Μεταρρύθμιση» έχει απορροφήσει 35,58% κι έχει «πληρώσει» μόλις 13,35%.
Ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης έχει δεσμευθεί για τη μείωση και την κατάργηση... υπογραφών μέχρι το τέλος του χρόνου, την εφαρμογή των νόμων των απαλλοτριώσεων έως τον Δεκέμβριο του 2012 και προχωρεί τις διαπραγματεύσεις με τους παραχωρησιούχους, ώστε στο τέλος του μήνα να έχει επιτευχθεί συμφωνία για τους αυτοκινητοδρόμους και στη συνέχεια να αναζητηθεί χρηματοδότηση από τις τράπεζες, ενώ ξεκινά με την Κομισιόν την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, ώστε να μεταφερθούν κονδύλια για προγράμματα επιχειρηματικότητας και ενίσχυσης ανέργων.

ΤΡΙΠΛΑΣΙΑΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΔΟΜΕΣ
Μπλόκο στην υλοποίηση των έργων από την απίστευτη γραφειοκρατία
Απίστευτη γραφειοκρατική «τρέλα» μπλοκάρει την υλοποίηση των έργων και την εκταμίευση των κονδυλίων.
Με νόμο το 2007 τριπλασιάστηκαν οι δομές που διαχειρίζονται το ΕΣΠΑ. Στο Γ' ΚΠΣ υπήρχαν 33 Φορείς Διαχείρισης, ενώ στο ΕΣΠΑ έχουμε 79 δομές (διαχειριστικές αρχές και ενδιάμεσοι φορείς διαχείρισης - 106 μαζί με τις τράπεζες) με περίπου 2.500 εργαζομένους και υπουργικές αποφάσεις που μπορούν να τους ανεβάσουν στους 3.763.
Είναι επίσης χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Περιφερειακού Επιχειρησιακού Προγράμματος Αττικής. Στο 3ο ΚΠΣ υπήρχε μία Διαχειριστική Αρχή. Στο ΕΣΠΑ, το ΠΕΠ Αττικής διαχειρίζονται 21 φορείς, εκ των οποίων 10 Διαχειριστικές Αρχές και 11 Ενδιάμεσοι Φορείς Διαχείρισης. Μεταξύ αυτών υπάρχουν μέχρι και 6ου βαθμού εκχωρήσεις από φορέα σε φορέα.
Επίσης, περιβαλλοντική αδειοδότηση χρειάζονται 20.000 περιπτώσεις έργων. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 10 μήνες και μόνο 2.000 περιπτώσεις έργων αντίστοιχα χρειάζονται περιβαλλοντική αδειοδότηση.
Η έγκριση της κτιριολογικής μελέτης ενός δωδεκαθέσιου σχολείου απαιτεί τουλάχιστον 9 μήνες (σ.σ. Κοζάνη 8 μήνες για κτιριολογική έγκριση), ενώ θα μπορούσε να γίνεται μέσα σε έναν το πολύ μήνα από τις Περιφερειακές Διοικήσεις του υπουργείου Παιδείας.
ΑΠΟΡΡΟΦΗΤΙΚΟΤΗΤΑ
SOS για 181 έργα προτεραιότητας
Σε μία προσπάθεια για να επιταχυνθεί η απορροφητικότητα των κοινοτικών κονδυλίων και να πάρει μπροστά ξανά το ΕΣΠΑ, ο πρώην υπουργός Ανάπτυξης Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο αρμόδιος Ευρωπαίος επίτροπος Γιοχάνες Χαν και η ομάδα Task Force του Χορστ Ράιχενμπαχ είχαν καταρτίσει μία λίστα με σημαντικά έργα που θα έδιναν οικονομική ανάσα σε όλη τη χώρα.
Πρόκειται για 181 έργα προτεραιότητας. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται αυτοκινητόδρομοι, σιδηρόδρομοι, προγράμματα στήριξης επιχειρηματικότητας, περιφερειακά και τοπικά έργα κ.λπ. Η πορεία τους θα παρακολουθούνταν σε κάθε στάδιο, ώστε όπου υπάρχουν προβλήματα να γίνονται οι κατάλληλοι χειρισμοί για την απεμπλοκή τους.
Ο απολογισμός δεν είναι και τόσο ενθαρρυντικός. Από τα 181 έργα, 58 χρειάζονται επιτάχυνση για να μη χαθούν τα χρήματα, πέντε είναι σε κίνδυνο, όπως το Κτηματολόγιο, η αποπεράτωση του τμήματος του Προαστιακού από τις Τρεις Γέφυρες στον Πειραιά και το νοσοκομείο της Κομοτηνής, ένα έχει ακυρωθεί (σύμβουλος για την πάταξη της γενικής φοροδιαφυγής) και πέντε έχουν ολοκληρωθεί.
Μεταξύ άλλων είναι η ηλεκτροκίνηση της διπλής σιδηροδρομικής γραμμής από το Μενίδι στο Κιάτο και η αναβάθμιση τμήματος της σιδηροδρομικής γραμμής Αλεξανδρούπολης - Ορμενίου.
ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΓΑ
Τροχοπέδη για την εκτέλεση η αδυναμία χρηματοδότησης από τράπεζες
Χωρίς ρευστό είναι οι τράπεζες, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να χρηματοδοτήσουν τα μεγάλα έργα αλλά και τις υπόλοιπες δράσεις.
Εκτός από την εθνική και κοινοτική συμμετοχή που απαιτείται για την υλοποίηση ενός έργου, χρειάζεται και η ιδιωτική χρηματοδότηση. Ενας επιχειρηματίας, για να βρει τα απαραίτητα κεφάλαια, θα πρέπει να δανειστεί.
Ωστόσο, οι τράπεζες μετά το PSI (κούρεμα) δεν διαθέτουν τα απαραίτητα χρήματα για να προχωρήσουν στη δανειοδότηση.
Το αποτέλεσμα είναι να μην προχωρά κανένα από τα έργα που έχουν ενταχθεί στο ΕΣΠΑ. Ταυτόχρονα τα υπουργεία και οι υπόλοιπες αρχές δεν προκηρύσσουν δράσεις που έχουν έτοιμες. Ακόμη κι αν το κάνουν, η συμμετοχή ιδιωτών στα προγράμματα θα είναι ελάχιστη, καθώς οι περισσότεροι θα χρειαστούν και δάνεια εκτός από τις δημόσιες και κοινοτικές ενισχύσεις για να ξεκινήσουν τις δράσεις τους.
Ολοι περιμένουν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και την εκταμίευση αυτής της δόσης από την τρόικα ώστε τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να μπορέσουν να ξεκινήσουν κανονικά τη λειτουργία τους. Μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία, τότε θα αρχίσουν οι δανειοδοτήσεις.
Μάλιστα στο τελευταίο Eurogroup στην Κύπρο, ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας έβαλε επιτακτικά το θέμα της ρευστότητας και της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών καθώς αυτή τη στιγμή η αγορά είναι χωρίς ρευστό.
Ενα από τα μεγάλα προβλήματα που έχουν προκύψει μάλιστα είναι το μπλοκάρισμα των μεγάλων έργων υποδομής και συγκεκριμένα των αυτοκινητοδρόμων.
Μέχρι το τέλος του μήνα, όπως έχει εξαγγείλει ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης, θα έχουν ολοκληρωθεί οι διαπραγματεύσεις δημοσίου και παραχωρησιούχων για τη χρηματοδότηση των μεγάλων αυτοκινητοδρόμων. Τέσσερις μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι «Αιγαίου», «Κεντρικής Ελλάδας», «Ολυμπία Οδός» και «Ιόνια Οδός» μπορούν να δημιουργήσουν άμεσα 30.000 θέσεις εργασίας και έμμεσα 50.000 με 60.000 στην Περιφέρεια.
Στη συνέχεια οι δύο πλευρές με μία συμφωνία πλαίσιο θα μπορούν να πάνε στις τράπεζες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (λόγω ΕΣΠΑ) ώστε έως το τέλος του χρόνου να έχει βρεθεί λύση για τα μεγάλα έργα.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ