Η Ασπασία Ξύδη ήταν απόγονος της στρατιωτικής οικογένειας των Ξυδαίων της Ναυπακτίας η οποία είχε σημαντική δράση στην επανάσταση του 1821 και κόρη του στρατηγού Θεόδωρου Ξύδη, ελευθερωτή της Ανδριανούπολης το 1920. Κατείχε άριστα δύο γλώσσες, τα Γαλλικά και Ιταλικά http://www.mandas.org/aspaxidi/index.html.
Από το 1948 και μέχρι το θάνατό της δημοσίευσε ποιήματα και διηγήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά όπως : «Φθιώτιδα», «Στερεοελλαδική Εστία», «Στερεά Ελλάς», «Νέα Εστία», «Νουμάς», «Εμβόλιμον», «Πνευματική Ζωή», «Ρουμελιώτικο ημερολόγιο», «η Δάφνη», «Ίβυκος», «Τετράμηνα», «Ελεύθερο Πνεύμα», «Νέα Σκέψη», «Αιολικά Γράμματα», «Περιπλανητής», «Μοριάς», «Παρουσία», «Λογοτεχνική Δημιουργία», «Κουάριος», «Ρίζα Αγρινίου», «Επίκαιρα Αιτωλοακαρνανίας». Επίσης, έγραφε στην ποιητική στήλη της εφημερίδας «Αθηναϊκή» και σε πολλές εφημερίδες της Αιτωλοακαρνανίας.
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Γαλλικά στο πανεπιστήμιο της Mons στις Βρυξέλλες. Το ποίημά της « Η μοναξιά» μεταφράστηκε στα Γαλλικά με τον τίτλο «La solitude», από τη Δανάη Στρατηγοπούλου, και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Racine.
Συγγραφικό έργο: Εξέδωσε οχτώ ποιητικές συλλογές και ένα βιβλίο με πεζογραφήματα.
Ποιητικές Συλλογές:
- Γνώριμες σκιές 1992
- Χειμωνιάτικη λιακάδα 1994,
- Μια χούφτα χρόνια 1996
- Ρυθμός Ακορντεόν 1998
- Μοναχικός περίπατος 1998
- Πρόσφυγες ονείρων 2000
- Vaya con Dios 2006
- Η παράσταση 2008
Πεζογραφήματα:
- Κουβέντες τ’ αργαλειού (2001).
Από το 1992 δημοσιεύει διηγήματα και χρονογραφήματα τα οποία το αναγνωστικό κοινό δέχθηκε με πολύ καλές κριτικές.
Έχει λάβει τις ακόλουθες τιμητικές διακρίσεις από τον Ελληνοαμερικανικό Σύλλογο των εν Αθήναις Ναυπακτίων τιμητική πλακέτα, από την Εταιρεία Ναυπακτιακών Μελετών και τους Πολιτιστικούς Συλλόγους τού Δήμου Πυλήνης τιμητική πλακέτα, από το Δήμο Μελισσίων, τιμητική πλακέτα, από την Ένωση Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών στην φιλολογική αίθουσα «Παρνασσός», τιμητική πλακέτα, από το Σύλλογο Ελλήνων Λογοτεχνών, τιμητικό δίπλωμα ποίησης, από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών τιμητικό δίπλωμα ποίησης και μετάλλιο, από το λογοτεχνικό περιοδικό «Περιπλανητής» τιμητικό δίπλωμα ποίησης, από την ημερήσια εφημερίδα «Μεσολογγίτικα χρονικά» δύο φορές τιμητικό δίπλωμα και μετάλλιο και τιμητική πλακέτα από το Δήμο Πυλήνης.
Βραβεύθηκε από το Μουσείο Φαλτάιτς στη Σκύρο σε λογοτεχνικό διαγωνισμό με θέμα
«Πατρώα γη» για το ποίημά της «Ο μετανάστης», από το Δήμο Σαλαμίνας σε πανελλήνιο διαγωνισμό στη μνήμη Άγγελου Σικελιανού για το ποίημά της «Η παγωνιά έχει το χρώμα του χιονιού» και από το Πνευματικό Πρακτορείο του Γιοχάνεσμπουργκ σε διαγωνισμό παραδοσιακής ποίησης για το ποίημά της «Ο καθρέφτης».
Το έργο της παρουσίασε στο «Ράδιο Ναύπακτος» ο συγγραφέας Γιάννης Βαρδακουλάς, στο ραδιοφωνικό σταθμό Αγρινίου ο λογοτέχνης-συγγραφέας Θ.Μ. Πολίτης και η Χαρά Σώκου στην εκπομπή Λογοτεχνική Έκφραση και στο ραδιοφωνικό σταθμό της Μεσσηνίας ο συγγραφέας- λογοτέχνης Αλέκος Χρυσομάλλης.
Ήταν τακτικό μέλος της Εθνικής Εταιρίας των Ελλήνων Λογοτεχνών, της Ένωσης Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών, της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Ναυπακτιακών Μελετών.
Η Άσπα Ξύδη άφησε ογκώδη ανέκδοτη εργασία σε ποίηση, ρίμα και ελεύθερο στίχο, καθώς και σε διηγήματα.
Στις 9-9-2011, η Ναυπάκτια ποιήτρια, Άσπα Ξύδη, υπέκυψε στη νομοτέλεια της φθοράς... Ο λογοτέχνης Ντίνος Μακρυγιάννης εκφώνησε τον επικήδειο στον Άγιο Γεώργιο Σίμου του Δήμου Ναυπακτίας. Αφού αφιέρωσε στη μνήμη της το παρακάτω θρηνητικό ποίημα που έγραψε γι' αυτήν, είπε μεταξύ άλλων:
Άσπα
Ο Παρνασσός αντάριασε
σε κλαίει η Πυλήνη
και των Ξυδαίων η γενιά
το κώνειό της πίνει...
Τα έργα που μας άφησες
-ρόδα απ' την αυλή σου –
στο πέτο μας τα κάρφωσες
θύμηση της ζωής σου...
Έχω την άποψη, ότι ο πλούσιος πνευματικός κόσμος της Άσπας, οφείλεται σε τρεις κυρίως λόγους:
Ο πρώτος λόγος ήταν ότι μπόρεσε να διαβάσει σωστά τόσο τη συγκυρία της εποχής της, όσο και τα μυστικά της όλης ανθρώπινης περιπέτειας...
Ο δεύτερος λόγος, ήταν ότι φρόντισε από μικρή να κάνει παρέα εκτός από τους μεγάλους της Ναυπακτίας Γεώργιο Αθάνα και Σπύρο Μελά και τους Δροσίνη, Ελύτη, Γκάτσο, Χατζηδάκι κ.λ.π., και να «τρυγήσει» από την αρχοντιά τους!
Και ο τρίτος λόγος, είναι το γεγονός ότι είχε «συναισθανθεί» ότι ήταν απόγονος της ηρωικής οικογένειας των Ξυδαίων Ναυπακτίας!
Πολλά τα βραβεία και πολλές οι τιμητικές διακρίσεις της Άσπας Ξύδη, από δεκάδες φορείς! Αλλά νομίζω ότι το καλύτερο Βραβείο και η καλύτερη διάκριση, είναι το ότι η Άσπα κατέκτησε τις καρδιές μας γιατί υπήρξε σε όλα της «Αρχόντισσα - Κυρά»!
«...Η Άσπα είχε το χάρισμα να σκορπάει γύρω της γοητεία, γλύκα, έλξη και μαγεία, αλλά και αβρότητα, μετριοφροσύνη, αρετή και περίσσια ευγένεια!»
Η μεγαλύτερη τιμή γι' αυτήν και για εμάς είναι να περπατήσουμε στα περπατήματά της! Και κάτι ακόμα. Χρέος μας είναι να την θυμόμαστε και γιατί τόθελε και η ίδια...
Έγραφε σχετικά σε ένα της ποίημα:
«...Θέλω να με θυμάστε,
πού να 'ναι άραγε να πείτε
αυτή, που τόσο δόξαζε την πίκρα της».
Από την «Ανθολογία Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών. Ποιητές-Πεζογράφοι 1821-2002» που εξέδωσε η Ένωση Αιτωλοακαρνάνων Λογοτεχνών στην Αθήνα το 2002 παραθέτουμε μερικά από τα ποιήματα της σπουδαίας Ναυπάκτιας ποιήτριας και λογοτέχνιδας Άσπα Ξύδη:
| Ένα μεγάλο Σ' Αγαπώ |
| Τις γνώρισα πολλές φορές κάποιες γοργόφτερες χαρές και τις θυμάμαι, έρχονται σαν αναλαμπές μέσα σε θύμησες θαμπές και τις φοβάμαι... Ένα μεγάλο Σ' Αγαπώ στο λεύκωμα το σχολικό σαν αγιασμένο, στιγμή που πέρασε με βιά και πρώτη μας μεταλαβιά φιλί δοσμένο. Σαν πίνακας ζωγραφικός ο παιδικός, ο μαγικός μικρός μας κόσμος. μας στέλνει τη μοσχοβολιά μια βυσσινιά τριανταφυλλιά και λίγος δυόσμος. Ένα μεγάλο Σ' Αγαπώ σε τραγουδιού παλιό σκοπό στο πότε πότε, αγιάτρευτα ρομαντικοί έχουμε μείνει μερικοί όπως και τότε... |
| Καμιά φορά |
| Αν έρθει το σκοτείνιασμα και κράξει το πουλί και σιγολειώσει το κερί για τον βοριά ταμένο κι αν χαμηλώσει η συννεφιά και πέσει στην αυλή κακό μαντάτο θα σταθεί στην πόρτα σου σταλμένο. |
| Μ' αν σηκωθούν τα μάτια σου στο βλέμμα του Χριστού και λησμονήσεις τον σκληρό για τους ανθρώπους νόμο πάντα ελπίδα στέκεται στο πλάι του πιστού. Καμιά φορά και ο Χάροντας τραβάει λάθος δρόμο. |
Γιορτάζει ο Μάης |
Άιντε να τρέξουμε και μεις ξοπίσω με τους άλλους τώρα π' ανάβει του Μαγιού η αστραποβολιά, βήμα ταχύ δεν έχουμε ούτε καημούς μεγάλους και δεν ονειρευόμαστε του έρωτα φιλιά.. |
| Εμείς στο γέρμα του συρμού που πάνε να γλεντήσουν και να γευτούν της άνοιξης τη δίκαιη μοιρασιά, ανασασμούς προσμένουμε το στέρνο να γεμίσουν και στης καρδιάς το πάγωμα μια στάλα ζεστασιά. |
Λόγια κι αντίλαλοι |
Άιντε να πούμε ένα τραγούδι, μπάρμπα Λιά, εκειό το κλέφτικο που μίλαγε για νιάτα που το τραγουδάγ' ο Λευτέρης στη φτελιά Αχ, τα παλιά κι έρημα χρόνια τα φευγάτα. |
Μωρέ, πώς διάβηκ' η ζωή τόσο γοργά δύσκολα χρόνια, μεροδούλι μεροφάι απ' το ξημέρωμα στ' αλέτρι, στο ζευγά κι έβγαζε ρόζους το δεξί να πελεκάει. |
| Κι όμως παντρέψαμε παιδιά, και φαμιλιά βγάλαμε πέρα με τη λίγη τη σοδειά μας, πλερώσαμε για το σκολειό τα μερτικά και την καμπάνα τ' Αι Δημήτρη, βοήθειά μας. Άιντε να πούμε ένα τραγούδι, μπάρμπα Λιά, να θυμηθούμε τα παλιά τα ραβαΐσια με τα νταούλια τα βιολιά και τα φιλιά περ' απ' τον κάμπο στα ψηλά τα κυπαρίσσια. |
Πολυτεχνείο |
| Ο Νοέμβρης έχει μέρες δεκαεπτά τόσες θα δείχνουν οι ημεροδείκτες, όσες μετρήσανε τα νιάτα σου εκείνο το φθινόπωρο. Τριανταφυλλιά και δάφνη μοσχομυρίζουν τα πεζούλια και τα κάγκελα και η δόξα κάθε τόσο θυμιατίζει την πόρτα που διάβηκαν τα στοιχειά.. Στην ιστορία από τότε καταγράφηκε πως ο Νοέμβρης έχει μέρες δεκαεπτά, τόσες μετράει των Ελλήνων η οργή με την ελεύθερη κραυγή σου ποτισμένη και ραντισμένη τον ιδρώτα και το αίμα σου. Στο σταυροδρόμι που περπάτησαν οι ήρωες νέες γενιές ξανασηκώνουνε σημαίες και ξαναγράφουν Ύμνους Εθνικούς. |
ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου